Safae el Khannoussi - 4 - Een deur

Gisteren liet Jan mij zijn straat in Poznań zien, toen ik vroeg waar Poznań lag, zei hij, tussen Warschau en Berlijn. Op de Google maps kaart heb ik nu in heel Polen één vlaggetje staan, namelijk bij het huis van Jan, het huis met de grote, bruine deur in de straat die me deed denken aan Berlijn: een palimpsest van beton. Maar toen ik dat zei, keek hij bedenkelijk.

Mijn deur is ook groot en bruin en bevindt zich aan de rue al Khalil, waar de stem van de parkeerwacht me iedere ochtend met oorverdovende instructies wekt, op de achtergrond het onophoudelijke gezoem van het verkeer. Rue al Khalil ligt ingesloten tussen twee grote wegen, Boulevard Mohamed V en avenue Moulay Hassan. Toen ik er kwam wonen was het trottoir een oneven zooi. Het flatgebouw waarin ik woon was van een soort beige waarvan je niet kon zeggen of het ooit in die kleur was geverfd of dat het met de jaren zo faal was geworden. Maar op een dag kwamen de graafmachines, de straatleggers, de elektriciens, de ingenieurs, de mensen met de trage gebaren die gekleed in een uit de toon vallend pak, bevelen gaven. Van ’s ochtends vroeg tot diep in de nacht werd het steen onder onze voeten kapot geboord, werden onze façaden geverfd, en hing de bedrading van de lantaarnpalen treurig uit hun afgebroken koppen. Als een verrot gebit werden de straatstenen verwijderd, en de rode aarde onder het gesteente kwam overal terecht, tot in onze slaapkamers. We hebben twee weken lang tussen het puin zitten mopperen op de stof en het lawaai en toen iemand vroeg waar dit eigenlijk allemaal voor nodig was, grapte de boekhandelaar dat de Koning misschien zou passeren.

Behalve de parkeerwachter, is er nu een parkeermachine, maar de parkeerwachter geeft zich niet gemakkelijk gewonnen, want voor even leek het erop dat hij was verdwenen, als bij donderslag ontslagen omdat de parkeermeter het van nu af aan regelde. Maar op een dag was hij terug. Ons trottoir is nu mooi even, we hebben zelfs bomen, zo nieuw, dat ze er onecht uitzien, en als je onze straat inrijdt, dan zitten in die onberispelijkheid de winkeliers geduldig buiten hun zaak te wachten. En het lijkt alsof de figuranten van het leven in deze straat, iets van zijn nieuwe gedaante hebben overgenomen, het lijkt alsof ook zij door subtiele aanpassingen de ordelijkheid zijn gaan uitstralen die bij een dergelijke straat past. Een uitzondering is de conciërge van ons gebouw, die in een kamertje op de begane grond woont. Lang nadat de werkzaamheden voorbij waren, en iedereen toe moest geven dat al die chaos het toch wel waard was, bleef hij zich onverbiddelijk beklagen.

Dit is het steen dat ons omringt, en de mensen die naar ons vragen, de cafés waarin we besluiteloos de middaguren doorbrengen, de balkons vanaf waar we de buren begluren om iets van hun mysterie te onthullen. Een heel leven dat aan je voorbijgaat, en nu ik over ze schrijf, zoals Adania Shibli gisteren in een interview zei, laat ik de mensen, de dingen, werkelijk tot me komen.

Jan woont aan de achterkant van het gebouw in Wilda, Poznań. Ik vraag me af of hij ’s ochtends vroeg de tram wel hoort.