Jan Wester - 2 - Postpartum

Ik staar. Mijn weerspiegeling in de zwarte flatscreen aan de muur tegenover het bed staart terug. Het donker van Den Haag bij nacht dringt door de vitragegordijnen van mijn door Crossing Border betaalde kamer in het Novotel. Ik heb eerder deze avond voorgedragen uit Koeman, mijn eerste roman. Daarna werd ik samen met Emma Zuiderveen geïnterviewd door Sophia Blyden. Ze vroeg hoe het voelt om gedebuteerd te zijn als schrijver. De vraag was natuurlijk bedoeld om het ijs te breken en het interview te beginnen met een positieve noot: ik voel me goed, mijn boek is af. Toch zou dat een te grote leugen zijn geweest, zelfs voor een fictieschrijver.

Het is niet dat mijn boek niet goed is ontvangen, integendeel. Het is opgepikt, recensenten waren tot nu toe positief en we zitten inmiddels aan een tweede druk. Ik had niet redelijkerwijs kunnen verwachten dat het veel beter zou gaan dan het ging. Als schrijver hoor je natuurlijk niet te zeggen dat je je slecht voelt. Niet omdat je altijd positief moet blijven – zielenpijn verkoopt prima – maar omdat het niets zegt. Wat bedoel je met ‘slecht’? Op welke manier voel je je slecht, zou mijn redacteur in de kantlijn zetten, waarom en waarover precies? Maak het voelbaar, en dat kan niet door er alleen maar naar te verwijzen.

Ik heb nog nooit een andere schrijver horen praten over het vreemd melancholische gevoel als het boek er eenmaal is. Zou er nu niet een soort euforie moeten zijn, of op zijn minst een vorm van tevredenheid na het behalen van wat voor veel mensen altijd een onbereikbaar levensdoel zal blijven? Ik ga naar de website Thuisarts.nl en zoek op ‘postnatale depressie’. Een op de tien moeders heeft er blijkbaar last van. Symptomen zijn:

• Je voelt je leeg.
• Je kunt niet genieten van je baby.
• Je hebt geen moeder-gevoelens.
• Je kunt je aandacht moeilijk ergens bijhouden. Je bent in de war en vergeet veel.
• Je hebt weinig vertrouwen in jezelf. Je voelt je waardeloos of een slechte moeder.
• Je voelt je bang.
• Je denkt soms aan zelfmoord.
• Je denkt soms dat je je baby pijn wil doen. Misschien ben je bang dat je dat ook echt een keer gaat doen.

Bij vaders schijnt het ook voor te komen, maar er staat niets over romanciers. Op de vraag van Sophia heb ik uiteindelijk geantwoord dat ik niet zo goed weet wat ik met mezelf aan moet nu het boek waar ik jarenlang iedere dag aan heb gewerkt voor me op tafel ligt, en veel meer dan dat kan ik er ook nu niet van maken. Ik heb weleens gehoord dat er twee soorten schrijvers zijn: zij die willen schrijven en zij die geschreven willen hebben. De implicatie was dat je beter in de eerste categorie kunt vallen, want als je niet houdt van de knipperende cursor of het bleke licht van een halfleeg Word-document moet je het helemaal op zelfdiscipline doen, en dat trekt bijna niemand. Toch zit er ook een donkere kant aan het willen-schrijven; de verleiding om te verdwijnen in het eindeloos herformuleren van zinnen en het scheppen van werelden waarin alleen jij er bent, maar je toch kunt vluchten voor jezelf. Tot het eindigt, af is, voltooid verleden tijd, postperfectum, postpartum, van de bevalling naar de boekhandel, en dan de volgende ochtend wakker worden in hetzelfde bed en dezelfde onwrikbare werkelijkheid. Je kunt opgeven of opnieuw beginnen, met een nieuw boek en nog vier jaar van je leven, om daarna weer precies te zijn waar je nu bent.