Mauk Westerman Holstijn - 4

Je kunt je altijd afvragen of je het goed hebt gedaan. Het leven is een lange reeks kansen die je niet allemaal kan grijpen. Dan moet je kiezen. Zo is een literatuurfestival een mooie mogelijkheid om te netwerken met honderden culturele kartrekkers uit alle hoeken van Europa. Politici bepalen de namen van tijdperken, dat is waar. Maar hoe over vijftig jaar de air du temps, de zeitgeist van deze jaren gezien zal worden, dat bepalen wij, hier en nu.
Met ‘wij’ bedoel ik niet alleen schrijvers en vertalers. Verre van. Literatuur is net zo schatplichtig aan de consument als ieder product. De consument wordt hier vertegenwoordigd door de uitgever en de scout. Ze worden omringd door stemmen die gehoord willen worden, sommigen luid en welbekend, sommigen die zich pas net verstaanbaar hebben gemaakt. Het zijn de uitgevers die bepalen welke van hen op de voorgrond gaan komen in de huidige jaren twintig. 

Dus, netwerken. Aan de andere kant heb je een voucher die je in kunt ruilen voor vijftig milliliter gin, en vrienden die ook zulke vouchers hebben, en foto’s van je kind en je hond en je ex die iedereen nog moet zien. U snapt het dilemma.

Mensen vinden de raarste redenen om plezier te maken. Eerst hebben we gevierd dat we iets spannends gingen doen, en daarna hebben we gevierd dat het voorbij was. Dat is volkomen logisch. Het enige dat onlogisch is, is geen plezier maken. Omdat ik er nu over schrijf, mag ik gisterenavond als werktijd beschouwen. Eerst hebben we precies genoeg gedronken om te kunnen zeggen: Nu mag het, nu kan niets ons worden aangerekend. En toen hebben we lang gepraat, openhartig en onbeleefd. Voor mensen die goed zijn in gezelligheid klinkt dat misschien niet zo bijzonder. Maar ik was erbij. Ik zeg u dat het bijzonder was.

‘Hoe heb je The Chronicles ervaren?’ Ik besloot te doen alsof hij had gevraagd: ‘Wat heb je ervan geleerd?’

‘Alles wat je op een dag doet, kan en moet bijdragen aan je werk. Een goede schrijver werkt niet alleen als hij of zij aan een toetsenbord zit. Je kan in gedachten werken terwijl je danst, terwijl je praat, terwijl je slaapt. En dan is het uittypen alleen maar uittypen. Je moet altijd schrijven, ook als je niet schrijft. Dat is de truc.’

Op weg terug naar huis realiseer ik me met een schok dat ik iets belangrijks vergeten ben. Ik spring uit de trein. De wieltjes van mijn koffer zijn niet gemaakt voor dit tempo. Mensen kijken afkeurend, alsof ik een onwillige hond meesleur. Ik kan naar de supermarkt gaan, maar eigenlijk vind ik ze daar net niet goed genoeg. Het is zondagochtend. Alle banketbakkers zijn dicht.
Wat wonderbaarlijk genoeg wel open is, is de stripwinkel. Bij striptekenaars gaat het alleen om de inhoud, had de interviewer me verteld. Niemand hoeft het gezicht van een tekenaar te zien. Hij heeft gelijk; niet een van de stripboeken heeft een foto van de maker op de achterkant, zoals debuutromans zo vaak hebben. Ik vraag de medewerker om ‘Tom Poes’.

‘De stripfiguur? Van Maarten Toonder?’ Ja, die inderdaad. Die hebben ze niet. Maar dat hoeft ook niet, het ging om het woord. Tevreden stap ik weer in de trein.

Het is een wreed grapje van de menselijke aard dat we altijd meer willen. De volgende ochtend steekt zo flets af bij de afgelopen nacht. Maar uiteindelijk komt de zon weer op, en dat is goed. Festivalnachten zijn gebouwd op werkdagen. Daar moet je om kunnen lachen. Een foto nemen, een herinnering bewaren en er over schrijven. Verder gaan. Dat is de truc.