Anne van den Dool - 1 - Passe-partout

De organisatie drukte mij op het hart dat ik bij het schrijven van deze eerste tekst ook mijn ongemak bij de opdracht mocht laten blijken. Van dat aanbod maak ik graag gebruik. Niet om te reflecteren op de snelle productie die van The Chronicles wordt gevraagd – nu beleven, morgen beschrijven, is het devies – of op het feit dat ik in deze proloog moet schrijven over het nog onbeschrijfbare onbekende dat me te wachten staat, maar om te beginnen bij het begin: het concept van het literatuurfestival.

Hoewel ik van zowel festivals als literatuur houd, twijfel ik eerlijk gezegd nog steeds een beetje hoe goed ze bij elkaar passen. Dat geldt overigens net zo goed voor andere zaken die je maar in beperkte mate tot je kunt nemen, zoals eten, theatervoorstellingen en films. Festivals en muziek kan ik prima met elkaar in verband brengen: van muziek raakt een hoofd, hart of maag – in mijn geval, althans – pas na heel lange tijd vol. Anders is dat met cinema of het gesproken woord: daaraan zit voor mij een maximum dat snel bereikt is. Ik kijk het liefst slechts één film achter elkaar en ook toneel neem ik bij voorkeur per groep van één tot mij. Daarna zit ik vol en heb ik tijd nodig om na te denken.

Dat die voorkeuren strikt persoonlijk zijn, merk ik als ik zo nu en dan toch mijn hoofd om de hoek van zo'n literatuur-, film- of andersoortig festival steek. Anders dan ik lijken heel veel mensen geen enkele moeite te hebben om de hele dag in een filmzaal te zitten, gesprek na gesprek te beluisteren of heel veel verschillende soorten brood, bier of ander voedsel tot zich te nemen. De grootste verbazing voel ik bij de mensen met een passe-partout: zij die ervoor tekenen tien dagen lang elke dag meerdere films te gaan zien of die het commitment voelen avond na avond toneelstuk na toneelstuk aan hun geestesoog voorbij te zien trekken. Een bijzonder volk is het voor mij, dat toegewijde festivalpubliek, bij wie ik de neiging moet onderdrukken hen toe te roepen dat overdaad zelfs bij prachtige zaken als theater of cinema nog steeds schaadt.

Stiekem vermoed ik dat de organisatoren van Crossing Border er net zo over denken als ik. Ook zij voelen vast dat ongemak bij eindeloos veel van het een of van het ander, waardoor programmaonderdelen moeiteloos in elkaar overvloeien en je dreigt te vergeten welke belangrijke schrijver wat precies zei of voordroeg (en dat is in deze tijden van fake news en plagiaat natuurlijk uiterst gevaarlijk). Daarom kent dit festival zo'n aangename variatie van muziek en literatuur. Het is als het zakje koffieboontjes dat in de drogisterij achter de flesjes parfum verscholen ligt, en waaraan je na elke drie uitgeprobeerde geuren even moet snuiven om je neus te klaren. Die zakjes liggen op het festivalterrein van Crossing Border overal verspreid. Een dergelijke opzet lijkt me de perfecte manier om je onder te dompelen in zowel literatuur als muziek. Nu het schrijven nog.